Minber Nedir

Camilerde İmamların cuma ve bayram hutbesi okudukları basamaklı yüksekçe yerdir.
Sözlükte "yüksek yer" anlamına gelen minber ıstılahta camilerde imamların
Cuma ve bayram hutbelerini okudukları basamakla çıkılan yüksek yerlere Minber denir.
Peygamberimiz (a.s.) önceleri hurma kütüğü üzerine çıkarak hutbe okumuş daha sonra minber yapılmıştır.

Her caminin bir minberi vardır.
Camilerimizde ağaçtan taştan ve mermerden yapılmış çeşitli şekillerde süslenmiş ve tezyin edilmiş
muhteşem birer sanat eseri niteliğinde minberler bulunmaktadır.
Hadislerde bu kelime cennette kurulacak tahtlar anlamında da kullanılmıştır.
Allah için birbirlerini sevenlerin adil olanların ve cömertlerin nurdan minberler üzerinde oturacakları bildirilmiştirminber

Minber'in tarihi

Hz. Peygamber'in Medine'de inşa ettirdiği Mescid-i Nebevi'de, önceleri bir minber bulunmuyordu.
Cemaatin çoğalması nedeniyle Hz. Peygamber (s.a.s)'in ders ve hutbelerinin daha rahat
duyulabilmesi için, Hicretten yedi yıl kadar sonra ilk minber yapıldı. Hz. Peygamber o zamana kadar
bir hurma kütüğüne yaslanarak ve kerpiçten yapılmış bir set üzerine çıkararak hitap ediyordu.
İlk minber Hz. Peygamber'in ashabıyla istişaresinden sonra isteği üzerine bir kadının marangoz olan
kölesi tarafından yapılmıştır.

Ustanın adıyla ilgili farklı rivayetlerden, minber yapımıyla bir kaç kişinin ilgilendiği anlaşılmaktadır.
Ahşap olan ilk minber,Medine'den Şam tarafına doğru dokuz millik bir mesafede bulunan ormandan kesilen ılgınağacından yapıldı.Minber iki basamak ve üst tarafında bir oturma yerinden ibaretti.Mescidde yerine konulup,
Allah Rasulünün üzerine ilk çıkışında, daha önce yaslanarak hitap ettiği hurma kütüğünden bazı inilti
sesleri duyuldu. Hz. Peygamber, hurma kütüğünü eliyle okşayınca inleme sesi kesildi.
Bu olay, Ashabın huzurunda cereyan ettiği için pek çok kimse tarafından rivayet edilmiştir.
Hatta bu konu ile ilgili hadislerin tevatür derecesine ulaştığı öne sürülmüştür.

Hz. Peygamber vefat edince ilk halife Hz. Ebu Bekir (r.a.) edebinden dolayı minberin ikinci
basamağında, Hz. Ömer (r.a.) de ilk basamağında hutbe okumuşlardır. Hz Osman (r.a) ise üçüncü
basamağa kadar çıktı. Çünkü o da bir basamak inseydi yerde hitap etmesi gerekecekti.
Bu ise sünnete aykırı olurdu. Minber'in kapısına ilk perde astıranın da o olduğu rivayet edilir.
Hz. Peygamber'in minberi hicri kırk dokuz tarihine kadar daha önceki hali üzere kalmıştır.
Muaviye b. Ebi Süfyan Sultan olunca siyasi nüfuz ve gücünü arttırmak için minberi Şam'a nakletmek
istedi. Bunun için Medine valisi Mervan b. el-Hakem'e mektup gönderdi.
Ancak minber sökülmeye teşebbüs edildiği sırada güneş tutuldu.

Medine ufuklarının kararmasını manevi bir işaret olarak kabul eden Mervan, düşüncesinden vazgeçti.
Minberin alt kısmına altı basamak daha ilave ettirerek, basamak sayısını dokuza çıkardı.
Mervan, cemaat çoğaldığı için bu yola başvurmuştu.
Minber bu şekliyle 654/1256 yılındaki yangına kadar devam etti.

Mermerden olan Mescid-i Nebevi'nin son minberi Osmanlı Sultanı III. Murad tarafından yaptırılmıştır.
Mescid-i Nebevi'de müslümanların en fazla rağbet ettikleri yer Minber'le
Hz. Peygamber'in kabri arasıdır. Çünkü Hz. Peygamber burasını Cennet'ten bir bahçe olarak
nitelendirmiştir (İbn Sa'd, I, 253). Bazı hadislerde ise minberin Havz'ın üzerinde olduğu ve cennet
kapılarından biri bulunduğu bildirilmektedir.
Hz. Peygamber'in hayatında bir ilim kürsüsü, bir idare makamı özelliği olan minber,
ondan sonra hutbeler dışında halifelerin üzerinde bey'at aldıkları ve göreve başlarken çıkmayı
mutad hale getirdikleri bir yer olarak fonksiyonunu sürdürmüştür.
Hakimiyetin sembolü haline gelen minber, valilerin göreve başlarken ve ondan ayrılırken çıktıkları
hükümdarın temsilcisi olarak oturdukları bir makamdı.
İlk asırlarda valiler ellerinde asa ile ayakta hutbe okurlardı.

Mescidlerin kazai fonksiyonları da, genellikle minber yanında gerçekleşiyordu.
Hz. Peygamber (s.a.s)'in minberi yanında yalan söylenemeyeceği ve bunu yapanın
Cehenneme gireceğini belirten sözleri sebebiyle olmalı,
genellikle zanlılara minberinin yanıbaşında yemin ettirilirdi
Mescid-i Nebevi'den sonra ilk minber Mısır'da Amr Camii'ne konuldu.
Ancak başlangıçtaki hükümranlıkla ilgili fonksiyonu sebebiyle olmalıdır ki
Hz. Ömer (r.a.)'ın emriyle bu minber kaldırıldı.
Hicri 132 yılından itibaren Mısır'da eyalet camilerine minberin konulmasıyla minber,
bütün cuma camilerine yayıldı.
Ahşap ve mermer işçiliğinin en güzel örneklerini teşkil edecek minberler yapıldı.
Ahşap minberlerin en eski örneği Keyravan Camii minberidir.
Kurtuba'daki Hakem II minberi kaynakların verdiği bilgilere göre çok değerliydi.
Tekerlekler üzerinde yürütülebilen minberde Hz.Ömer'e ait bir Kur'an nüshası da bulunmaktaydı.
Anadolu'da en eski minber Konya Alaaddin Camii'nin ahşap minberidir.
Kendisinden sonrakilere örnek teşkil etmiştir.
Selçuklu taş minberleri ise kötü tamirler sonucu özelliklerini yitirmişlerdir.
Osmanlılar döneminde mermerden yapılan minberler yaygındır.
Bitki motifleri ve geometrik şekillerle süslenen minberler camiin iç süslemesi ve mimari üslubuyla bir
bütünlük arzetmektedir.
Günümüzde minberler beş, yedi, dokuz veya daha fazla basamaklı ölur.
İmam, genellikle yedinci basamakta durur. Ancak bu durum, camiin ve dolayısıyla minberin büyüklüğüne göre değişir.