Kubbe alemi nedir?
Kubbe Alemi, arkeolojik terim olarak yapıların tepe noktasına yerleştirilen yarım aya benzer formlarda ya da ucu yukarı doğru sivrilen şekilde tasvir edilen madenden yapılmış formlardır. Çok fazla çeşitleri mevcuttur. Ay şeklinde olanların yanı sıra, ayın içerisinde yıldız şeklinde olanları, yukarıya doğru ay yıldız şeklinde olanı ve yine ay şeklinde yukarı doğru uçları sivrilip birleşen çeşitleri de mevcuttur.

Tarihi anlamda incelenecek olursa âlem, bayrak anlamına gelir. Osmanlı zamanında savaşa hazırlanan yeniçerilerin ellerindeki bayrakların uçlarına yerleştirilmesi de semboliktir. Osmanlı saraylarının kubbelerinde de âlemlere rastlayabiliriz. Eski Türklerde dahi çadırların tepe noktasına yerleştirilen kubbe âlemleri, İslami bir simge olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Şu anda kubbenin üzerine konulması da toplumun bir arada bulunması ve aynı çatı altında toplanması gibi anlamlandırılır.

Kubbe alemi, taştan veya madenden üretilmiş olabilir. Kubbenin tepe noktasına yerleştirilmesinden dolayı, alemlerin dış koşullara uygun üretilmiş olması gerekmektedir. Estetiğin ön planda olması nasıl önemliyse, âlemlerin dayanıklılığın da aynı ölçüde önemsenmesi gerekmektedir. Deforme olan ürünler, kubbenin görselliğini bozacağından dolayı sürekli yenileme gerektirecektir. Bu durum ekstra masraf ve işçilik ücretlerinin artmasına neden olacaktır. Ayrıca, camilerin bakımsız görünmesi de pek hoş karşılanmayacaktır. İslam dininin ibadet yerlerinden biri olan camilerimizin her bir parçasına ayrı ayrı önem verilmelidir. Kubbe âlemleri her ne kadar en tepede olsa dahi, dış görünüşü bütünüyle etkileyen bir forma sahiptir.


Kubbe Alemleri güzel görünmenin yanısıra mimari bir mecburiyetin neticesi olup, kurşun levhaların tepedeki birleşme noktasını örterler. Estetik açıdan da dikkati tepede toplayıp, sanki kubbe veya minare semaya yükseliyormuş gibi bir his verirler. Kubbe ve minarelerin Alemleri binanın büyüklüğüne uygun bir şekilde yapılır.

Türk ve İslam sanatında cami, türbe, medrese tipi kubbeli inşa edilen mekanların minarelerinin üst kısımlarına sancak yerleştirilen bölgeye kubbe alemi denilmektedir. Bayrak, sancak ve aynı zamanda bir kavim ya da topluluğun belirtilmesi için de kullanılan bir terimdir. Arapça “Sancak” anlamına gelir. Toplulukların bir araya geldiği bu sancaklarda birliği temsil etmektedir. Türkler tarihte ilk olarak Alem olarak at kuyruğu, boynuz, kurt suretleri ve hilal motiflerini kullanmıştır.

Osmanlılar ise beyaz, kırmızı, yeşil ve sarı başta olmak üzere çeşitli renklerde sancak kullanmışlardır. Fakat Osmanlılar kullandıkları bu sancaklara “Alem” demişlerdir. Tarihte kullanılan ilk Osmanlı sancağı, Seçluklu Sultanı Alaeddin tarafından Osman Gaziye gönderilen sancaktı ve Alem beyaz renkli olduğu için sancak da beyaz renkteydi.

Kubbe Alemi Çeşitleri;

Alem, görsellikten ziyade cami mimarisinin en önemli parçalarından birisidir. Kubbe alemi şekil olarak genellikle yuvarlak bir parçanın etrafına kıvrılmış bir boynuz ve hilal simgesinin yerleştirilmesi ile birlikte üretilir.

Güzel bir görünüm ile birlikte manevi açıdan da camilerimize değer katan Kubbe alemi parçaları günümüzde uygulanacak olan camilerin mimari yapısına uygun şekilde ölçülerden üretilebilmektedir. Alemin tasarımında en fazla dikkat çeken kısım ay kısmıdır. Boynuz, hilal, nal, yaprak gibi diğer dikkat çekici motifler de alem tasarımlarında ön plana çıkabilmektedir. Alemler ülkemizde uygulanan minarenin yapısına ve caminin yapısına göre farklı çeşitlerde karşımıza çıkabilmektedir.